Przemysłową hodowlą owadów zainteresowałam się, gdy zaczęły do mnie docierać pierwsze wzmianki o super alternatywach dla białka, ale także gdy zaczęłam interesować się innymi hodowlami przemysłowymi, niż te, które dla wielu z nas oczywiste.
Zawarte w poście:
- Czy hodowla owadów jest ekologiczna?
- Co wiemy o owadach?
- Czy wiemy, czy owady dobrze znoszą życie w niewoli?
- Czy jedzenie owadów jest etyczne?
Niektóre źródła sugerują, że owadami żywimy się od 30 tys. lat. Podobno owady zjada ok. 80% ludności Ziemi. I nawet weganie czy wegetarianie nieświadomie żywią się owadami, o czym pisałam w tym tekście
Czy jedzenie/hodowanie owadów to aż taka nowość?
Kraje, które hodują najwięcej owadów na świecie, to Tajlandia, Francja, RPA, Chiny, Kanada i Stany Zjednoczone. W samej Tajlandii według danych z 2013 roku istniało 2o tyś ferm insektów hodowanych na pokarm.
Gdy pisałam swój drugi artykuł o insektach w 2020 roku, w gospodarstwach rolnych hodowało się już od 1 biliona do 1,2 bilionów owadów rocznie na żywność dla ludzi i paszę dla zwierząt. Badania te nie uwzględniają jednak owadów hodowanych dla produktu spożywczego jak np. pszczoły, larwy wykorzystywane w wędkarstwie, nie obejmuje też owadów zbieranych z naturalnych środowisk.
Po co hoduje się owady?
- Obecnie większość owadów hoduje się jako zamienniki paszy dla zwierząt, zwłaszcza dla kurcząt i ryb.
- Innym zastosowaniem owadów jest stanie się pokarmem dla ludzi. Podczas gdy owady są częścią lokalnej diety w Azji, Ameryce Łacińskiej i Afryce, konsumenci w USA i Europie nie są jeszcze dobrze zaznajomieni z ideą jedzenia owadów.
- Owady są również hodowane, aby stać się pożywieniem dla naszych zwierząt towarzyszących. Owady są już wykorzystywane jako pokarm dla gadów i ptaków, ale rośnie zainteresowanie ich stosowaniem jako dodatku białkowego w pokarmie dla psów i kotów, już dziś na znanych serwisach dostaniemy taką karmę dla naszych zwierząt.
Czy branża spożywcza będzie się teraz rozwijać w kierunku hodowli przemysłowej owadów?
Branża jest obecnie podekscytowana wykorzystaniem mączki z owadów jako zamiennika mączki rybnej. Zainwestowano wiele milionów w nowo powstające startupy zainteresowane hodowlą przemysłowa owadów.
Ponad 56 miliardów zwierząt hodowlanych jest zabijanych każdego roku w celu spożycia przez ludzi, i nie obejmuje to nawet akwakultury, w której zabijamy biliony ton zwierząt. Drugą kwestią jest globalne ubóstwo. Hodowla zwierząt jest bardzo nieefektywna w produkcji żywności przeznaczonej do spożycia przez ludzi.
Jednym z przykładów jest to, że do wyprodukowania jednej kalorii z kurczaka potrzeba dziewięciu kalorii pochodzenia roślinnego.
To samo ze zdrowiem człowieka. Ponad 80% antybiotyków podaje się zwierzętom hodowlanym. To powoduje ogromny kryzys zdrowotny, będziemy mieć superbakterie, które będą miały wpływ na ludzi i nie będziemy w stanie ich wyleczyć, ponieważ antybiotyki nie zadziałają. I wreszcie degradacja środowiska. ONZ stwierdziła, że hodowla zwierząt przyczynia się do niektórych z najbardziej palących problemów środowiskowych na świecie, w tym wylesiania, utraty bioróżnorodności oraz zanieczyszczenia wody i powietrza. Przy tym wszystkim hodowla przemysłowa owadów jawi się jako opłacalna, ekologiczna alternatywa.
Czy rzeczywiście hodowla owadów jest ekologiczna?
Z badań FAO 2013 roku wynika, że hodowla owadów jest dużo bardziej opłacalna, świerszcze wymagają tylko dwóch kilogramów paszy na każdy kilogram masy ciała, mogą być hodowane na odpadach organicznych, ich produkcja wytwarza mniej gazów cieplarnianych i mniej amoniaku niż tradycyjne hodowle świń czy krów.
Jeżeli rozważymy to w kwestii coraz bardziej głodnego świata żądającego źródeł białka, hodowla przemysłowa owadów może znaleźć uzasadnienie, ze względu na mniej szkód dla środowiska.
Jednak owady są zagrożone, już dziś wiele tysięcy pozyskuje się ze środowiska naturalnego. Nadmierna eksploatacja, zmiany siedlisk i zanieczyszczenie zagrażają owadom. To może mocno wpłynąć na zaburzenia ekosystemu.
Co wiemy o owadach?
Owady stanowią najliczniejszą grupę istot żywych na Ziemi. Niestety nadal do końca nie rozumiemy kluczowych aspektów ich ewolucyjnego pochodzenia, różnicowania i rozpowszechnienia.
Niewiele nadal wiadomo na temat odczuwania i dobrostanu owadów. Reakcja na pewne bodźce może być bardzo różna w zależności od gatunku.
Jednym z obszarów dalszych badań jest określenie, jakie rodzaje bodźców powszechnie występujących na fermach owadów są najbardziej bolesne.
Różne źródła podają, iż od 5 do 30 mln gatunków owadów nie zostało jeszcze opisanych naukowo.
Owady mają wiele takich samych narządów jak ludzie – serce, mózg, jelita, jajniki lub jądra – ale brakuje im płuc i żołądków. I zamiast być podłączonym do sieci naczyń krwionośnych, zawartość ich ciał unosi się w rodzaju zupy, która dostarcza pożywienie i odprowadza odpady. Całość jest następnie zamknięta w twardej skorupie, egzoszkielecie, który jest zrobiony z chityny, tego samego materiału, z którego grzyby budują swoje ciała. Pytaniem, które powinniśmy sobie zadać, jest, czego jeszcze nie wiemy o owadach?
Czy wiemy, czy owady dobrze znoszą bycie w niewoli?
Przez to, że nie do końca wiemy, co i jak odczuwają owady, mówienie o dobrostanie jest strzelaniem na ślepo. Nie do końca bowiem wiadomo, jak najlepiej poprawić życie owadów hodowanych przemysłowo. Możemy tu mówić o szkoleniach dotyczących najlepszych praktyk, ale powinniśmy się też zastanowić nad sposobami ich uboju.
Różne rodzaje owadów mogą mieć różne wymagania w zakresie dobrostanu, nie ma wystarczającej wiedzy na temat potrzeb owadów i niewiele uwagi poświęca się ich warunkom życia.
Badania nad dobrostanem insektów, skupiają się w tej chwili na takich kategoriach jak:
- Światło – niektórzy rolnicy hodują owady w całkowitej ciemności, co może wpływać na ich rytm dobowy
- Temperatura – może wpływać na zachowania rozrodcze i rozwój owadów
- Wilgotność – zmiana wilgotności może szybko stać się śmiertelna dla owadów
- Gęstość chowu – wyższa gęstość może powodować kanibalizm i rozprzestrzenianie się chorób
- Czystość – nieczyste pomieszczenia mogą prowadzić do chorób
- Jedzenie – spleśniałe lub rozmoczone jedzenie może zatruć owady
Dowody z wczesnych badań mówią, że owady mają tendencję do umierania w niewoli, ze względu na wiele czynników, choćby małe zmiany warunków.
Dokumenty branżowe dotyczące dobrostanu zwierząt są bardzo nieliczne. Najważniejszym z nich jest raport europejskiego lobby przemysłu, dokument ten niejasno próbuje twierdzić, że owady mogą nie odczuwać bólu, wzywa do przeprowadzenia dalszych badań i wzywa rolników do utrzymywania owadów w warunkach wysokiego dobrostanu (IPIFF Animal Welfare).
Czy owady odczuwają ból? Czy są świadomymi istotami?
Naukowcy do niedawna opisywali owady jako niemające ośrodkowego układu nerwowego, posiadające natomiast niezależne zwoje kontrolujące poszczególne części ciała. Co mogłoby oznaczać, że owady nie są świadome. Jednak badania opisane w czasopiśmie Proceedings of National Academy of Sciences, potwierdzają możliwość subiektywnego doświadczenia u owadów.
Więcej przeczytasz tu: https://calkiemnudnezycie.pl/czy-owady-czuja-bol/
Przez dziesięciolecia pomysł, że owady mają uczucia, był uważany za heretycki żart – ale w miarę gromadzenia dowodów naukowcy znowu się zastanawiają.
„Istnieje wiele dowodów na to, że larwy muszek owocowych odczuwają mechaniczny ból – jeśli je uszczypniemy, próbują uciec – i to samo dotyczy również dorosłych much” – mówi Greg Neely, profesor genomiki funkcjonalnej na Uniwersytecie w Sydney. Jak zawsze udowodnienie, że te nieprzyjemne doświadczenia są interpretowane jako ból emocjonalny, to inna sprawa.
Pojawiają się jednak dowody na to, że rzeczywiście mogą odczuwać ból, jakim go znamy – i nie tylko, mogą go doświadczyć chronicznie tak jak ludzie.
Kiedy uniemożliwia się ucieczkę muszkom owocowym, w końcu poddają się i wykazują bezradne zachowanie, które przypomina depresję.
Ale być może najbardziej zaskakujące wyniki przyniosły własne badania Neely, które wykazały, że zranione muszki owocowe mogą odczuwać długotrwały ból, długo po tym, jak ich rany fizyczne się zagoją.
Być może jednym z powodów, dla których nie myślimy o owadach jako emocjonalnych, jest to, że byłoby to dla nas przytłaczające.
Czy owady przejawiają jakieś zachowania, które mogłyby wskazywać na to, że są wrażliwe, mają osobowość?
Naukowcy opisywali owady jako pozbawione centralnego mózgu. Mówiono raczej, że niezależne zwoje nerwowe kontrolowały różne segmenty ciała owada. Gdyby tak było, trudno byłoby sobie wyobrazić, jak owady mogą być świadome. Jednak teoria ta została już odrzucona, na rzecz subiektywnego doświadczenia. Subiektywne doświadczenie jest najbardziej podstawową formą świadomości. Jeśli istota jest zdolna do subiektywnych doświadczeń, to jest coś, co przypomina bycie tą istotą, a to „coś” może obejmować doświadczanie przyjemnych lub bolesnych doświadczeń. Peter Singer
Niektóre owady żyją w społecznościach, dbają o swoich bliskich, uczą się od nich. Są wrażliwe na wiele bodźców. Podobno podczas gdy gniazda pszczół atakowane przez szerszenie, pszczoły zaczynają w bardzo specyficzny sposób wibrować, co jest porównywalne do ich krzyku.
Pszczoły mogą liczyć do czterech. Karaluchy mają bogate życie społeczne i tworzą plemiona, które trzymają się razem i komunikują. Mrówki mogą nawet być pionierami nowych narzędzi – mogą wybierać odpowiednie obiekty ze swojego otoczenia i stosować je do zadania, które próbują wykonać, na przykład używania gąbek do przenoszenia miodu z powrotem do gniazda.
Muszki owocówki uczą się dialektu innych muszek by ostrzegać je przed klecankami., uczą się od siebie róznych zachowan
Jakie są metody uboju owadów? I czy są jakieś „najlepsze”?
Metody uboju zmieniają się w zależności od wykorzystania owadów, najczęstsze to szatkowanie i zamrażanie. Powszechnie stosuje się również ogrzewanie, gotowanie, zamrażanie na żywo i uduszenie. Stowarzyszenie Lekarzy Weterynarii zaleca eutanazję bezkręgowców, praktykę, która nie jest uważana przez rolników za opłacalną
Trzeba tu wspomnieć jeszcze o transporcie, często pomijanym w hodowli przemysłowej zwierząt a dość okrutnym, ponieważ zwierzęta transportuje się na setki kilometrów żywe, ściśnięte ze sobą doświadczające wielu niesprzyjających warunków klimatycznych. Transport może być również śmiertelny dla owadów. Owady mogą zostać zmiażdżone przez pudła, przyklejone taśmą do pakowania lub zjedzone przez inne owady.
Jakie mogą istnieć zagrożenia w rozwoju hodowli przemysłowej owadów? Czy jesteśmy na to gotowi?
Dziś nadal nie radzimy sobie z hodowlą zwierząt na mięso. Nie mamy tu ustalonych praw, które zapewniłyby odpowiedni dobrostan maciorom, norkom, czy lisom. Oczywiście zmienia się to z czasem, ale już hodujemy ośmiornice i owady, nie wiele wiedząc o ich odczuwaniu bólu i potrzebach.
Zapewne z czasem pewne prawa zostaną na poziomie minimalnym uregulowane, aby hodowle były dopuszczone do obiegu, moim zdaniem ta hodowla nie będzie stosowana jako zamiennik do innych, co za tym idzie, będzie kolejnym miejscem cierpienia zwierząt.
No i na koniec, w Stanach Zjednoczonych gdzie hodowane są masowo, insekty mamy do czynienia też z huraganami co jeżeli owady w wyniku tego uciekną? Jaki to będzie miało wpływ na środowisko, czy ktoś je potem będzie wyłapywał i masowo zabijał?
Czy jedzenie owadów jest etyczne?
Na to pytanie każdy powinien odpowiedzieć sobie sam. Nie da się nauczyć moralności, podobno można nauczyć się współczucia, więc nie dla wszystkich jest to problem do rozwagi. Tak jak Peter Singer pisał w Wyzwoleniu zwierząt, moralność nie jest czarno biała. Nie ma tu dobrej odpowiedzi. Dla mnie nie jest to etyczne. Nie wiemy, co odczuwają owady i nie są dobrze zbadaną grupą, zapewne łatwiej sobie wyobrazić, że są super alternatywą i np. wiele krów nie musiałoby cierpieć, ale weźmy pod uwagę, że te istoty są hodowane w milardach i miażdżone potem tonami, to jest masa cierpienia.
Pomocne źródła:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780081005965225894
https://www.bbc.com/future/article/20211126-why-insects-are-more-sensitive-than-they-seem
https://www.science.org/doi/10.1126/science.aaf4454
https://www.bbc.com/future/article/20211126-why-insects-are-more-sensitive-than-they-seem
https://www.project-syndicate.org/commentary/are-insects-conscious-by-peter-singer-2016-05
